MODERNİN İÇİNDEKİ POSTMODERN İKİ ÖNCÜ: FÜTÜRİZM VE DADA

Abstract

Öz

Modernizm içerisinde kabul ettiğimiz sanat akımları, biçim ve içerik yönünden benzer temellere oturtulmuş, bilimsel gelişmeler ve felsefedeki yeni düşünceleri takip etmiş ve yakın toplumsal koşulların yansımalarıyla şekillenerek eserlerini ortaya koymuş olma özelliklerine sahiptir. Bu akımları Modern öncesinden ayıran birçok özelliğin içinde belki de en önemlileri; bilimsel gelişmeler ve bunların ışığında yükselen Aydınlanma felsefesidir. Modern sürecin devrimsel nitelikli akımlarının birbirini aşan öncü periyodları içinde kimi akımların etki alanları ve süreleri zamanlarında tahmin edilenden çok daha fazla olmuş, sadece kendilerinden hemen sonra gelen akımları değil, on yıllar sonra gelecek olan Postmodern süreci de doğrudan etkileyecek bir iz bırakmışlardır. Sözünü ettiğimiz akımlar Gelecekçilik (Fütürizm) ve Dada’dır.

Savaşlarla şekillenen 20.yüzyılın ilk yarısında kendine çıkış yolu bulan birçok akım gibi Fütürizm ve Dada da farklı şekillerde kendilerini ifade etme yolunu seçtiler. Fütürizm savaşı, toplumu dönüştürmeye yönelik faydalı bir araç olarak kullanabileceğini iddia ederken, Dada akımının temel düşüncesi, savaş karşısında insan aklının acizliğidir. Aynı kavram üzerinden yola çıkan bu akımlar, farklı yollarla özgün çalışmalar ortaya koymuşlardır. Bilimsel gelişmeleri rehber edinen, biçimsel anlamda tipik bir Modern sanat akımı olan Fütürizm, içindeki isyan duygusunu yoğun olarak ortaya koyduğu felsefi, edebi, sosyal ve sanatsal manifestolarıyla yeni bir toplum yaratmanın peşindeydi. Dada akımı da sanatın kendisini birçok yönden protesto ederek güçlü bir isyan duygusunun fitilini ateşlemişti. Bu çalışmada Fütürizm ve Dada akımlarının özellikle 1960 sonrası süreçteki Postmodern akımları nasıl etkilediği araştırılmıştır. İlk bölümde Fütürizm ve Dada akımları genel özellikleri ile tanıtılmış, daha sonra Kavramsal sanat, Happening, Vücut sanatı, Performans, Fluxus ve Pop Sanatı gibi Postmodern sürecin önemli akımları üzerindeki etkileri karşılaştırılmıştır.