ŞİFANIN YENİ MEDYATİK TEMSİLİ ÜZERİNE: TUNCER ÇİFTÇİ İLE HOŞ SOHBETLER PROGRAMI’NIN SOSYOLOJİK ANALİZİ

Abstract

Geç modernlik, modernliğin klasik çerçevesini şok eden yeni bir sosyal evren yaratmıştır. Bu şokun en önemli örneklerinden birini hastalığın toplumsal inşası oluşturur. Modern toplum için bir model teşkil eden disipliner tıbbının bastırdığı geleneksel sağlık uygulamalarını (geleneksel tıp, ruhsal terapi vb.) geç modern ilişkiler yeniden canlandırmıştır. Daha doğru bir ifadeyle, modern bilgi-iktidar düzeninde yaşanan depremler eski uygulamaların modern sağlık tekeliyle ilişkilenmesini sağlamıştır. Öte yandan neo-liberal piyasa koşulları, bilgi-iktidar düzeninin bürokratik mantığınca söz konusu otantik iyileştirme yöntemlerinin yeniden kodlanmasına neden olmuştur. Bu yazıda, Türkiye'deki  dini şifacılığın bir örneği olarak “Tuncer Çiftçi ile Hoş Sohbetler” programının analizine odaklanılacaktır. Uzun süre farkı uydu kanallarının gündüz ve geç kuşaklarında yaptığı TV programlarında Çiftçi, telefon bağlantıları üzerinden hastalarını anında teşhis koyup mucizevi gücüyle iyileştirdiğini ileri sürmüştür. Konvansiyonel medyadan "sebeb-i meçhul" bir şekilde ayrılmasının ardından kendi özel kanalı ve Youtube yayınları aracılığında kendince şifa dağıtmaya devam etmektedir. Çiftçi’nin bir "dini istismarcı" veya karizmatik bir kişilik olarak nitelenmesini sağlayan tele-terapik yöntemleri modern tıbbın bürokratik kurumsallığı ile sağduyusal hastalık bilgisi arasındaki yeni sosyolojik sentezlere işaret etmektedir. Bu çalışmada öncelikle modern toplumda sağlığın kurumsal düzeyde ve özneler-arası düzeyde kazandığı anlam Talcott Parsons’un hasta rolü ve Alfred Schutz’un fenomenolojik sosyolojisi bağlamında ele alınacaktır. Ayrıca Türk modernleşmesinde sağlık/hastalık ayrımının söylemsel işlevine değinilecek ve alternatif tıp literatürü ana hatları ile ele alınacaktır. Son olarak Tuncer Çiftçi’nin Türk medyasındaki görünüş biçimleri ile programın biçimsel ve içerik yapısı analiz edilecektir.