MODERNİZMİ VE POSTMODERNİZMİ HUKUK ARACILIĞIYLA OKUMAK

Abstract

Tüm alanlarda olduğu gibi modernizmin etkisi, insanların bir arada yaşayacakları normatif alanın nasıl kurulacağına ve düzenleneceğine dair hukuk felsefesinin kadim sorusuna verilen cevabın karakterini de dönüştürmüştür. Modern hukukun belirleyici karakteri, ilahi veya metafizik değil, seküler ve hümanist bir evrensel hak ve adalet arayışında karşımıza çıkar. Bu yanıyla modern hukuk, teorikte ve pratikte, modernliğin temel ilke ve kavramlarının en önemli taşıyıcılarından biri olmuştur. Bunun nedeni, her biri farklı insansal yaşam dünyasına, tikelliğe ve özgünlüğe sahip bireyler için geçerli evrensellik, ilerleme ve meşru birlik ilkesi arayışının bilim, sanat ve politikada olduğu gibi hukukta da benimsenmesidir. Oysaki modernizmin evrensellik ve ilerleme idealarının dünya savaşları sonrası kritiğini gerektiren koşullar modern hukuk için de geçerlidir. Çağımızda, küresel ekonomik ve politik güç ilişkileri, insan hakları ihlalleri, göç ve küresel salgınlar, modern evrensel hak ve adalet kavramlarının kritiğine bizi yöneltti. Bu haliyle postmodern hukuk teorileri modern hukukun yasa temelli, tözsel, araçsal ve muhafazakâr kavranışının aşılıp, onun dayandığı meşruiyet ilkelerinin reddine ya da yeniden değerlendirilmesine eğildiler. Söz konusu yönelim, çağımızın heterojen, çokkültürlü ve çoğulcu insansal yaşamını sorunsallaştıran bir hukukun teorik ve pratik imkanını araştırmaktadır.

Çalışma, modern hukukun temel karakterini betimleyecek, postmodern hukuk kavrayışının aslında modernizmin kritiğine içkin olduğundan hareketle postmodern bir hukuk teorisinin ve pratiğinin temellerini tartışacaktır.