MODERNİZMDEN POSTMODERNİZME SANATTA DEĞİŞEN BİÇİM ANLAYIŞI

Abstract

İnsanın doğa üzerinde egemen olma çabası sonucu gelişen modernleşme ile bağlantılı kültürel bir olgu olan modernizmin düşünsel ve sanatsal atılımları kendi içinde bir özeleştiri sonucu doğmuş olan üç evrede incelenebilir. Aydınlanmanın aklı mutlaklaştırmasına karşı doğan Romantizm modernizmin ilk biçimidir. 19. yüzyıl sonunda İzlenimcilik ve Sembolizm yine Viktorya Çağı’nın otoriter modernleşmesine karşı gelişmiştir ve 20. yüzyıldaki tüm modern akımlar sanayileşmenin yıkıcı etkilerine tepki niteliğindedir. Ancak ne kadar modern sisteme karşı doğmuş olsalar da tüm bu akımlar ve sanatçılar kendi aralarında rekabeti kutsayan ve sanatı alınıp satılan bir mala dönüştüren burjuva sisteminin bir parçası olmaktan geri duramamıştır. Zaman içinde biçim anlayışı da dahil olmak üzere modern sanat kendini “safçılık” olarak ortaya koymuş ve aklın tüm temsillerini aşmak zorunda olmasının hazzına aracı olmayı hedeflemiştir. Bu hedefe ulaşabilecek yüce sanat saf olma durumundadır ve kendini sanat olmayandan kurtarma çabasına girmiştir. Böylelikle geleneksel konu ve değerleri kendi içinden ayıklayarak yücenin estetiğine ulaşma gayesi taşır. Modernizmin devamı niteliğinde kabul edilen hem de onun elde edilemeze duyduğu kolektif arzusunu yerle bir ederek bir karşı duruş sergileyen postmodernizm ise kendine sanat ve sanat olmayan arasında bir yer bularak modernizmin dışsallaştırdığı her şeyi bünyesine kabul etmiştir. Böylelikle sanat ve hayat arasındaki tüm sınırları kaldırmış ve saf biçimlerin tesellisinden uzak durarak, haz vermek değil, temsil edilemeyene dair olanı ortaya koymayı amaçlamıştır.