ÖZCAN ERGÜDER’İN ÖYKÜLERİNDE KAFKAESK UNSURLAR

Authors

  • MUSTAFA KARADENİZ

DOI:

https://doi.org/10.47333/modernizm.2022.85

Keywords:

Özcan Ergüder, Öykü , Kafkaesk , Modernizm

Abstract

Özcan Ergüder, Türk edebiyatında modernist eğilimlerin enikonu belirmeye başladığı 1950 kuşağı öykücüleri arasında değerlendirilir. Ergüder’in öykücülük uğraşının bütün verimleri, 2019 yılında Maskeli Balo ve Diğer Öyküler adıyla yeniden yayımlanır. Edebiyat dışı bir gerekçeyle gidilen Londra’da, Batı edebiyatının modernist yazarlarını ve Freud’u okumaya başladıktan sonra Ergüder’in yazdığı öykülerde bir çizgi değişikliğinin belirdiği söylenebilir. 1952 ile 1956 yıllarında yazılan ve çoğunluğu Maskeli Balo’ya dâhil edilen bu öyküler, içerik/motif/konu ve anlatım tarzı bakımından Londra öncesi dönemin öykülerinden farklılık gösterir. Bireysel yaratıcılığı, üslupta özgünlük ve özerkliği amaçladığını sık sık belirten Ergüder’in Londra devresindeki öyküleri, birey odaklı içsel yaşantılara, psikolojik durumlara ve cinsel eğilimlere yer vermesiyle modernist bir tarzı yansıtır. Franz Kafka’nın eserlerine özgü garip, karamsar atmosfer ve grotesk mantık yazın terminolojisinde “kafkaesk” olarak adlandırılır. Kafka’nın eserlerinde görülen varoluşçu, dışavurumcu, gerçeküstü ve absürd özellikler kafkaesk üslubun temel içeriğini oluşturur. Akıl dışı, olağanüstü olay, durum, nesne veya kişilerin sıradanmış gibi anlatılması bu anlatım tarzının temel karakteristikleridir. Özcan Ergüder’in röportajlarında veya öykücülüğü hakkındaki tanıtım ve değerlendirme yazılarında Kafka veya eserlerine yönelik bir vurguya rastlanmaz. Sadece Sait Faik’e yazdığı mektuplardan birinde Kafka’nın Şato ve Dava isimli romanlarından söz eder. Ancak muhtelif öykülerindeki tuhaf şahısları, olay ve durumları göz önüne alınca, Ergüder’de modernist estetiğin bu ikonlaşmış isminin kurgu dünyasından kaynaklanan etkilere rastlamak mümkün. Bu çalışma, muhtelif öykülerindeki olay, durum ve motifler ışığında Ergüder’in öykücülüğünün modernist karakterini “kafkaesk” kavramı dolayımında serimlemeyi amaçlamaktadır.

Downloads

Published

2022-12-31

How to Cite

KARADENİZ, M. (2022). ÖZCAN ERGÜDER’İN ÖYKÜLERİNDE KAFKAESK UNSURLAR. JOURNAL OF MODERNISM AND POSTMODERNISM STUDIES (JOMOPS), 3(2). https://doi.org/10.47333/modernizm.2022.85