METAMODERNİZM VE ROMAN SANATI

Abstract

Günümüz hâkim sanat anlayışlarından olan postmodernizmin tarihsel süreç içerisinde kültürel, ekonomik, siyasi ve çevresel değişkenlere bağlı olarak yaşadığı dönüşümler özellikle Batı toplumları içerisinde kuramın tartışılmasına ve/ya kurama bağlı olarak yeni alternatiflerin arayışına zemin hazırlamıştır. Özellikle Batı’da hâlihazırdaki post-postmodern çağ olarak tanımlanan evre içerisinde söz konusu arayışlara paralel olarak 1990’lı yıllardan itibaren farklı eğilimlerin ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Modern-postmodern tercihin arasında bir alternatif olarak konumlanan metamodernizm de bu eğilimlere örnek olarak düşünülebilir. Bir ihtiyaç ve arayışın doğal sonucu şeklinde kendini gösteren metamodernizm, kuramsallaşma ve pratiğe dökülme bakımından hâlâ gelişim sürecini devam ettirmektedir. Bu çalışmanın amacı metamodernizmi genel hatlarıyla tanıtarak edebiyatla olan bağlarını teknik düzeyde göstermek ve örneklemektir. Kuramın öne çıkan temsilcilerinden Timotheus Vermeulen ve Robin van den Akker’in belirlemiş olduğu temel ilkeler ve roman sanatının değişkenleri çalışmanın muhteva ve yöntemini biçimlendirmiştir. Kurama dair örnekler ise İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası (1995) eserinden tercih edilmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde metamodernizmin edebî eserlerde daha çok birey, duygu durumu, söylem ve kurguya tesir ettiği ve roman formu özelinde özellikle olay örgüsü, kişi kadrosu ve temalar üzerinde belirleyici bir görünüm kazandığı sonucuna ulaşılmıştır.